روستا :
ده یا روستا که در کتابهای قدیم بصورت دیه هم دیده می شود . در زبان پهلوی ،ده (Deh) در پارسی باستان (Dahya)به معنی سرزمین و در اوستا به شکل دخیو (Daxya) آمده است .
در ایران ، ده از قدیمی ترین زمان یک واحد اجتماعی و تشکیلاتی و جایی بوده است که درآن گروه هایی از مردم روستایی برای همکاری در زمینه های اقتصادی ،اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی گردهم تجمع یافته اند. ده اساس زندگی اجتماعی ایران را تشکیل میدهد و اهمیت آن به اعتبار اینکه یک واحد تشکیلاتی در زندگی روستایی است ، در سراسر قرون وسطی و از آن پس تا به امروز برقرار بوده است ...
روستا :
ده یا روستا که در کتابهای قدیم بصورت دیه هم دیده می شود . در زبان پهلوی ،ده (Deh) در پارسی باستان (Dahya)به معنی سرزمین و در اوستا به شکل دخیو (Daxya) آمده است .
در ایران ، ده از قدیمی ترین زمان یک واحد اجتماعی و تشکیلاتی و جایی بوده است که درآن گروه هایی از مردم روستایی برای همکاری در زمینه های اقتصادی ،اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی گردهم تجمع یافته اند. ده اساس زندگی اجتماعی ایران را تشکیل میدهد و اهمیت آن به اعتبار اینکه یک واحد تشکیلاتی در زندگی روستایی است ، در سراسر قرون وسطی و از آن پس تا به امروز برقرار بوده است .
در عرف ده عبارت است از محدوده ای از فضای جغرافیایی که واحد اجتماعی کوچکی مرکب از تعدادی خانواده که نسبت به هم دارای نوعی احساس دلبستگی ، عواطف و علائق مشتک هستند ، در آن تجمع می یابند و بیشتر فعالیتهایی که برای تامین نیازهای زندگی خود انجام می دهند ، از طریق استفاده و بهره گیری از زمین و در درون محیط مسکونی شان صورت می گیرد، این واحد اجتماعی که اکثریت افراد آن به کار کشاورزی اشتغال دارند در عرف ده نامیده می شود .
در قانون اصلاحات ارضی ایران : ده یا روستا عبارت است از یک مرکز جمعیت و محل سکونت و کار تعدادی خانواده که در اراضی آن ده به کار کشاورزی اشتغال دارند و درآمد اکثریت آنان از طریق کشاورزی حاصل می شود.
تونیس (Tonnies)می گوید: جامعه روستایی به عنوان یک جامعه آرمانی که سرشار از تقدس ، هماهنگی و صلح و صفاست.
تاریخچه روستا نشینی :
به اعتقاد رالف لینتون (Ralph Linton) مولف کتاب شیر تمدن در عصر نوسنگی یا حدو ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد در بسیاری از سرزمین ها از جمله منطقه آسیا جنوب غربی زندگی ده نشینی برقرار بوده و عموم قبایل مختلف با یک نوع الگوی کلی و متشابه به زندگی خود ادامه می دادند . بنا بر پژوهش باستان شناسان قدیمی ترین دهکده های جهان که تاکنون بوسیله حفاران پیدا شده ، در خاورمیانه واقع است .
دو روستا در جارمو (Jarmo)و تپه سربین (Sarabin) واقع در ایران و عراق امروزی نشان میدهد که یکجا نشینی با تشکیل اجتماعات روستایی دست کم در ۱۰۰۰۰ سال پیش آغاز شده است .
آخرین تحقیقات باستان شناسی نشان می دهد که بسیاری از مراکز اجتماعات انسانی از ۱۰۰۰۰ تا ۳۵۰۰ سال قدمت دارد . مثلا گنج تپه در انتهای شرقی دشت کرمانشاه ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد ، تپه گوران لرستان ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد ، گوی تپه نزدیک ارومیه ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد ، تپه حصار دامغان ۴۰۰۰سال قبل از میلاد ، تپه حسنلو و عقرب تپه ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد ، چراغعلی تپه ۱۱۰۰ سال قبل از میلاد ، املش گیلان ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد و همچنین شوش ، تپه گیان نهاوند ، تپه جمشیدی ( در شمال شرقی الشتر ) تل بگوم تخت جمشید و کلاردشت هر یک از ۱۰۰۰تا ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد قدمت دارند.
گونه های روستایی :
ساندرسن جامعه دهگانی را از لحاظ ثبات و تحرک به سه نوع تقسیم می کند :
۱- دهکده های نا پایدار - دهکده هایی هستند که هرچند در آن مختصری کشاورزی می شود ولی ساکنان آن زود به زود تغییر مکان میدهند .
۲-دهکده های نیمه پایدار : در این نوع انسانها در محلی سکونت می گزینند و تا چند سال آذوقه خود را از زمینهایحاصلخیز اطراف بدست می آورند و سپس به علت کاهش بازدهی زمین و بی مایه شدن خاک آن منطقه را ترک می کنند و در سرزمینی دیگر ساکن می شوند.
۳- دهکده های پایدار : از زمانی که فنون و ابزار کشاورزی پیشرفت کرد و بویژ ه در منطقه آسیای جنوب شرقی که زراعت برنج معمول گردید و گاومیش اهلی و خیش اختراع شد و رواج یافت ، دهکده های پایدار پدید آمد